Wyniki konkursu na koncepcję zagospodarowania ul. Długie Ogrody w Gdańsku

Założenie to wynika z poczucia odpowiedzialności za kształt ważnej przestrzeni publicznej Gdańska i świadomości wartości materialnej i niematerialnej dawnego Traktu Królewskiego. Nowe elementy architektoniczne otrzymały formy współczesne. Mają one stanowić wartość dodaną, lecz nie wybijająca się na pierwszy plan w przestrzeni Traktu Królewskiego, a jednocześnie oddawać ducha naszych czasów – takie działanie projektowe wpisuje się w ideę autentyczności przestrzeni publicznej i buduje wizerunek Gdańska jako miasta rozwijającego się i twórczego. Współczesne formy architektoniczne subtelnie nawiązują do historycznych detali i charakterystycznych dla Gdańska materiałów i ich kolorystyki. Unikamy modnych (ulotnych / zmiennych), uniwersalnych i systemowych rozwiązań, nie dostosowanych do specyfiki gdańskiej architektury. Przyjęte ścisłe granice opracowania konkursowego nie pozwalają na pełne odniesienie się do zdiagnozowanych problemów funkcjonowania tej strefy miasta. Niniejsza koncepcja projektowa stara się zasygnalizować ważne aspekty urbanistyczne i architektoniczne, jednak poza obszarem ściśle projektowym, mogą mieć one jedynie charakter dyspozycji i postulatów

Na chodnikach znajduje się wielu przechodniów. Wydaje się, że są to głównie lokalni mieszkańcy i że jest ich tu o wiele więcej niż turystów, co stanowi sytuację odwrotną niż w Głównym Mieście i na Wyspie Spichrzów. Ulica przez stulecia pełniła rolę handlową. Gdańscy handlarze i rzemieślnicy sprzedawali swoje towary, a dwa razy w tygodniu ulica przekształcała się w targ. Na planie Buhsego z 1866 roku widać  zasadzone na niej szpalery drzew. Zabudowa przy ulicy, jak i sama nawierzchnia ulicy i rosnące przy niej drzewa, została w dużej mierze zniszczona podczas II wojny światowej. W latach 60. XX w. ulicę poszerzono do dwóch pasów jezdni, tworząc pośrodku ok. 200 miejsc parkingowych, wyburzając południową nawę kościoła św. Barbary. Przedwojenną zabudowę uzupełniono blokami z wielkiej płyty, a na południe od ulicy zbudowano osiedle punktowców. Obecnie ulica Długie Ogrody to szeroka na ok. 20 metrów asfaltowa płaszczyzna z gęsto  zaparkowanymi na środku w dwóch rzędach samochodami, oraz szerokie chodniki wyłożone betonową kostką. Trawniki ciągną się tylko wzdłuż jednego bloku na pierzei północnej (trawnik o  wymiarach 3,5 m x 100 m z przerwami) i wzdłuż nowego bloku mieszkalnego na pierzei  południowej (chodnik 3 m x 200 m). Poza jedną porośniętą trawą wysepką po zachodniej stronie  ulicy i dwiema wyspami dla pieszych, cała reszta ulicy pozbawiona jest zieleni. Rozwiązanie koncepcji konkursowej przewiduje nawiązanie dialogu z przeszłością  projektowanej przestrzeni przy jednoczesnej silnej renaturalizacji i zwrócenia uwagi na różnorodne potrzeby jej użytkowników.

Zamiast dosłownego odtwarzania dawnych alei, przywracamy ideę ogrodu jako przestrzeni żywej, otwartej i bogatej w różnorodne formy roślinne. Historyczne miejsca podkreślamy nie tylko poprzez ich zachowanie, lecz także przez stworzenie lepszej ekspozycji widokowej, co pozwoli w pełni docenić ich wartość. W obrębie tych punktów historycznych powstaną atrakcyjne przestrzenie, które sprzyjają odpoczynkowi i refleksji, a jednocześnie nadają całości projektowanego założenia spójny, wielowarstwowy charakter.

Celem pracy konkursowej jest kompleksowe przywrócenie świetności temu miejscu, na płaszczyźnie kompozycyjnej oraz funkcjonalnej, i stworzenie atrakcyjnej bioróżnorodnej zielonej przestrzeni publicznej, dostosowanej do potrzeb możliwie szerokiego grona użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami. Atrakcyjność przestrzeni planuje się uzyskać poprzez koherentność i konsekwencję/modułowość jej aranżacji oraz wprowadzenie znacznej ilości zieleni i standardowego umeblowania, bez konieczności stosowania drogich i trudnych w utrzymaniu elementów. Po przekształceniach ulica Długie Ogrody ponownie odbierana będzie jako przedłużenie Traktu Królewskiego (tj. głównej osi miasta) ze sceną wydarzeń miejskich oraz jako niemniej ważne centrum lokalne dla tej części miasta Gdańsk.

Długie ogrody to także przedłużenie Długiego targu, jednak znacznie od niego odbiegają pod względem atrakcyjności przestrzeni publicznych. Symbioza pokoleń - Protagorejska prawda „Człowiek miarą wszechrzeczy” jest zobowiązaniem, by perspektywą każdej architektonicznej kreacji pozostawał człowiek z jego różnorodnymi potrzebami emocjonalnymi i fizycznymi, oczekujący podpowiedzi sposobu urządzania przestrzeni jego codziennego funkcjonowania, w której potrzeby te byłyby zaspakajane w możliwie szerokim zakresie. Pytanie o kierunki rozwoju struktur osiedleńczych w najbliższej, przewidywalnej przyszłości generuje odpowiedź biorącą pod uwagę ową różnorodność potrzeb. Istotnym wskaźnikiem warunkującym na nie odpowiedź jest też pojęcie społeczeństwa obywatelskiego, w którym upodmiotowienie każdej jednostki powinno prowokować działania w celu tworzenia warunków godnego funkcjonowania na każdym etapie rozwoju ludzi organizujących się w formalne i poza formalne zbiorowości. Przedstawiany fragment miejskiej przestrzeni Gdańska jest przykładem rozwiązania, w którym możliwym jest przemieszanie różnych generacji mieszkańców i zapewnienie każdemu członkowi tak budowanej społeczności dostępu do przestrzeni wspólnych, gdzie następować też będzie integracja międzypokoleniowa. Kreacja warunków umożliwiających przedłużanie aktywności ludzi starszych w ich niemal nieskrępowanych kontaktach z pokoleniami generacji młodszych, to wyznacznik stopniowania dostępu do przestrzeni wspólnych, zintegrowanych z terenami zieleni otwartej. Stwarza to warunki do budowania silnych relacji sąsiedzkich w układach przemieszania różnych pokoleń mieszkańców w przestrzeni miejskiej powiązanej z terenami zielonymi. Charakter zmieniającej się przestrzeni jest próbą rozwiązania mieszkania „w zieleni” zachowującego właściwy dla miasta sposób relacji sąsiedzkich.