Wyniki konkursu na koncepcję przebudowy ulic Starej Pragi w Warszawie

Autorzy pracy wykazali się dużą wrażliwością na kontekst miejsca. Umiejętnie wyeksponowali osie kompozycyjne i elewacje historycznych budynków. W koncepcji uwzględniono zarówno bogatą historię dzielnicy, jak i jej współczesne potrzeby rozwojowe, co przyczyni się do wzmocnienia tożsamości lokalnej społeczności. Zaproponowane rozwiązania projektowe z powodzeniem zrównoważą potrzeby różnych grup użytkowników. Przestrzenie z zielenią, jak i enklawy wypoczynku są przemyślane, zróżnicowane i inkluzywne. W projekcie przewidziano rozwiązania przyjazne osobom starszym i z niepełnosprawnościami, a także dzieciom. Zaproponowana przestrzeń jest elastyczna i przygotowana na potrzeby różnorodnych scenariuszy programowych, od wydarzeń sąsiedzkich po większe imprezy miejskie. Na szczególne wyróżnienie zasługuje sposób rozplanowania funkcji oraz kreowania miejsc o potencjale integracyjnym na Placu Weteranów, przy uwzględnieniu zarówno rangi, jak i roli obiektów istniejących w bezpośrednim sąsiedztwie placu. Wśród nich należy wymienić: ogród różany z pergolą przed wejściem do Szpitala Praskiego, czytelnie podkreślone wejście do katedry św. Floriana wraz z miejscami wypoczynkowymi oraz strefa rekreacyjna w sąsiedztwie baru mlecznego Rusałka. Sąd docenia również próbę szerszego spojrzenia na kształt Placu Weteranów poprzez zaproponowanie rozwiązań komunikacyjnych zmierzających do lepszego zaakcentowania tej charakterystycznej przestrzeni i uspokojenia ruchu w Al. Solidarności oraz podjęcie próby usprawnienia przejazdu rowerowego z ul. Sierakowskiego w kierunku drogi dla rowerów w Al. Solidarności. Sąd jednocześnie zauważa, że ewentualny brak wdrożenia zaproponowanych rozwiązań komunikacyjnych, które wykroczyły poza obszar opracowania konkursowego nie wpływa negatywnie na pozostałe propozycje projektowe dla Placu Weteranów. Uwagę sądu zwróciła intencja uhonorowania zanikającej tradycji zawodów rzemieślniczych poprzez wprowadzenie instalacji artystycznej na nowoprojektowanym placu 3KD-PM (przed dawnym Kinem Praha). Zaproponowana skala i umiejscowienie instalacji artystycznej ma potencjał do wyrazistego zaakcentowania nowego, obudowanego współczesnymi obiektami, placu, jako ważnej przestrzeni publicznej w skali miasta. Jednocześnie realizacja rozpraszającej mgłę instalacji rzeźbiarsko-wodnej pozytywnie wpłynie na mikroklimat miejsca w najcieplejszych miesiącach oraz zachęci do interakcji różnych użytkowników – w szczególności rodziny z dziećmi korzystające ze znajdujących się w okolicy instytucji. Plac wyposażono również w liczne elementy małej architektury, wkomponowane pomiędzy nowo nasadzone drzewa i rabaty o organicznych kształtach.  Autorzy podkreślili zabieg sprzężenia trzech wnętrz urbanistycznych: placu 3KD-PM, skweru Gwary Praskiej i przestrzeni przed kurią rozwiązaniami wyniesionej posadzki w tym rejonie, choć zdaniem sądu zaproponowane rozwiązania mogą wymagać korekty ze względu na wymagania dostępności. W zakresie ul. Floriańskiej doceniono zachowanie historycznego przebiegu ulicy i zrównoważenie potrzeb postojowych z intensywnym zazielenieniem ulicy. Pod względem ekologicznym projekt konsekwentnie realizuje założenia adaptacji do zmian klimatu z wykorzystaniem błękitno-zielonej infrastruktury. Zazielenienia są liczne, zastosowane rozwiązania w zakresie gospodarowania wodami opadowymi nie generują nadmiernych kosztów eksploatacyjnych, opierając się na prostych i sprawdzonych technologiach, dzięki czemu są łatwe do wykonania i utrzymania w warunkach miejskich. Wszystkie, zaproponowane rozwiązania cechuje wysoka elastyczność funkcjonalna i ekonomiczna – przyjęto materiały pochodzące z rozbiórek oryginalnych nawierzchni oraz unika się kosztownych przebudów infrastruktury technicznej.

Praca jest bardzo dobrze opracowana pod względem rozwiązań komunikacyjnych. Zaproponowany sposób wyniesienia tarczy skrzyżowania świadczy o świadomych decyzjach estetycznych, które nadają przestrzeni unikalny charakter, a jednocześnie wpływają na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz bezpieczeństwo pieszych. Uwagę sądu zwróciło również zastosowanie posadzki o intensywnych wzorach i kolorach, co jest bardzo ciekawym i ambitnym podejściem do tematu nawierzchni, niemniej budzi wątpliwości dotyczące warunków zapewnienia dostępności osobom o ograniczonej percepcji. Autorzy pracy dostrzegli i podkreślili lokalne funkcje budynków, co uznano za dobry sposób wspierania tożsamości miejsca. Szczególnie doceniono rozwiązania przy ul. Floriańskiej oraz przemyślane powiązania widokowe, które pozwoliły na stworzenie różnorodnych, wzajemnie powiązanych typów przestrzeni. Za istotne uznano również przewidzenie strefy na ogródek gastronomiczny dla baru mlecznego Rusałka oraz strefy przed Wielokulturowym Liceum Humanistycznym, gdzie zaprojektowano skwer „pod akacjami”. Ciekawym elementem jest też sadzawka przed kurią, której lokalizacja w eksponowanym miejscu stanowi przykład umiejętnego podkreślania punktów węzłowych za pomocą akcentów przestrzennych. W pracy zaproponowano liczne meble miejskie: stoły, siedziska, urządzenia zabawowe dobrze wkomponowane w przestrzeń. Przemyślano również sposób funkcjonowania przestrzeni podczas lokalnych wydarzeń. Autorzy koncepcji zauważyli potrzebę stworzenia strefy rekreacyjnej przed Szpitalem Praskim, której obecnie brakuje. Zaletą projektową tego fragmentu terenu jest wyeksponowanie osi widokowej na główny portal budynku, przy jednoczesnym uwzględnieniu istniejącego drzewostanu oraz przemyślane proporcje pomiędzy aleją główną, a placem wypoczynkowym. Uwagę sądu zwróciła też próba poprawy dostępności szpitala, poprzez przewidzenie dojść pieszych na wysokości podjazdów pod szpital, tak aby zapewnić bezpieczne podejście użytkownikom niemogącym wykorzystać schodów. Na terenie przed szpitalem zaproponowano instalacje artystyczne. Pewne zastrzeżenia wzbudziła jednak forma kubików, rozproszonych po całym terenie opracowania, które, zdaniem sądu, nie do końca wpisują się w lokalny charakter miejsca. Dla terenu przed katedrą św. Floriana zaproponowano szerokie otwarcie widokowe podkreślające osiowość rozwiązań. Na wyróżnienie w pracy zasługuje również uwzględnienie tematu małej retencji oraz błękitno – zielonej infrastruktury. W pracy przedstawiono schemat spadku wody wraz z całościowym układem zbierania deszczówki w systemie ogrodów deszczowych.

Największe zastrzeżenia budzą rozwiązania zastosowane na pl. Weteranów 1863 r., gdzie zaproponowano dużą, otwartą przestrzeń pozbawioną zadrzewień. Plac pod katedrą św. Floriana skomponowano z łukowych, wąskich alejek, przy których przewidziano ławki, przeplatanych nasadzeniami z bylin. Organizacja rabat kwiatowych utrudnia swobodne poruszanie się po placu, a brak zacienionych miejsc, przeznaczonych do odpoczynku, jest istotnym mankamentem. Zaproponowany układ, choć nawiązuje do owalnego kształtu pl. Weteranów 1863 r., nie jest optymalny pod względem funkcjonalnym. Przy takim zagospodarowaniu trudno też będzie zachować atrakcyjny wygląd placu w miesiącach zimowych. W zagospodarowaniu terenu przed Szpitalem Praskim główny nacisk położono na rozwiązania retencyjne w postaci niecek retencyjnych i ogrodów deszczowych. W zaproponowanej formie jest to rozwiązanie mało funkcjonalne i może stać w konflikcie z istniejącym systemem korzeniowym dużych drzew. Większość ławek zaproponowano w trawniku, co nie jest optymalne pod względem dostępności. Projekt nie uwzględnił także właściwego dostępu pieszych do wejścia do placówki. W koncepcji znacznie ograniczono miejsca postojowe przy ul. Floriańskiej, bez rekompensaty w postaci nowych nasadzeń drzew. Sąd docenia jednak nieszablonowe podejście do kształtowania ulicy, eksponujące za pomocą nawierzchni mikro przestrzenie powiązane z poszczególnymi budynkami. Pomimo tych uwag, projekt zasłużył na nagrodę za próbę podkreślenia lokalnego charakteru i sąsiedzkiej atmosfery Pragi, co stanowi wartościowy wkład w dyskusję o rewitalizacji przestrzeni miejskich. Niewątpliwie zaproponowany układ dla placu przy ul. Jagiellońskiej byłby ciekawym rozwiązaniem przestrzeni o bardziej sąsiedzkim charakterze, gdzie funkcje przyrodnicze przeplatają się z funkcjami społecznego spędzania czasu.